[29-9-2013]

Foto: toegangspoort met de symbolische handreiking.

Vandaag hebben we een excursie naar Echmiadzin, het Vaticaan van de Armeense apostolische kerk en plek waar het paleis van de catholicos – paus van de Armeense kerk – staat. Toen het christendom in Armenië zijn intrede deed, tussen 180 en 340, was Echmiadzin de hoofdstad. Op de plek waar Grigor de Verlichter in een visioen een straal licht zag vallen, werd de moederkerk – Mayr Tachar – gebouwd. In de daarop volgende eeuwen heeft de zetel van de catholicos door West Armenië gezworven, maar sinds 1441 zetelt de catholicos weer bij de inmiddels meermalen herbouwde Mayr Tachar.

Bijzondere mis

Bij Echmiadzin is het een poppenkast van jewelste. Busladingen tegelijk worden afgeleverd, maar het is volledig de moeite waard. Op zondagochtend is er een bijzondere mis waar zowel gelovigen als toeristen op afkomen. De mis wordt begeleid door een orgel en een koor dat zo prachtig zingt dat je kippenvel krijgt. Op het altaar, je zou bijna zeggen podium, is het erg druk. De hoofdpriester is in roomwit gekleed en heeft een soort mijter die nog het meest weg heeft van een ouderwetse, omgekeerde soepterrine, maar dan met een punt op de omgekeerde bovenkant. We noemen het hoofddeksel vanaf nu ‘kroon’. De roomwitte kroon wordt geflankeerd door een stuk of tien in rode habijten geklede priesters. In de kerk zit een school monniken, gekleed in zwarte of paarse habijten met grote puntmutsen. De kerk zelf is van binnen schitterend. Het is een kerk met drie naven met een uitbouw in het midden van de zijnaven. In het midden wordt de kerk ondersteund door vier pilaren die tevens de koepel ondersteunen.

De catholicos

Na een korte voorstelling op het podium gaat het gordijntje voor het altaar dicht. Even later gaat het weer open en roomwitte kroon loopt samen met de rode priesters een rondje door de kerk. De rode priesters dragen elk hun eigen attribuut: een vaandel, een monstrans, een wierookvat en andere heilige voorwerpen. De roomwitte kroon wordt onderweg veelvuldig aangeraakt door de verzamelde gelovigen en ook hij legt veelvuldig een hand op of laat zijn ring, handschoen of jurk kussen. Na een lange trage ronde keert de hele poppenkast weer terug naar het altaar en gaat de mis verder. Na ruim een half uur worden de kerkklokken geluid en het is duidelijk dat er iets staat te gebeuren. Iedereen stelt zich in een rij langs het middenpad op en ook buiten staat een dikke haag van mensen tot aan het hek van het bisschoppelijk paleis. Het blijkt dat de catholicos himself – omringd door paarse, zwarte en blauwe puntmutsmonniken – de mis bij komt wonen. Volgens Narek hebben we geluk want de catholicos komt lang niet elke zondag.

Rondom de kerk

De mis duurt lang en na verloop van tijd gaan we buiten verder kijken. De klokkentoren die aan de kerk vastzit bestaat uit drie etages en heeft een mooi dak. Aan de zijkant van de kerk wijst Narek ons nog op een kopje van een Mongool dat in vier uur tijd gebeeldhouwd is om de Mongolen ervan te weerhouden de kerk aan te vallen vanwege de afbeelding van hun koning op de kerk. Ook hier zijn weer de prachtigste khachkars te bewonderen.