Over Vietnam

Eerst wat wetenswaardigheden over Vietnam. Het huidige Vietnam is ongeveer 8 keer zo groot als Nederland en telt ruim 93 miljoen inwoners, waarvan er zo'n 8 miljoen in de hoofdstad Hanoi wonen. Laten we de geschiedenis maar beginnen in de 3e eeuw v.C. toen het Vietnamees grondgebied werd veroverd door een afvallige Chinese krijgsheer die zijn onafhankelijke staat Nam Viet doopte. Lang bestond die onafhankelijke staat niet, want in 111 v.C. veroverde de Chinese Han dynastie de staat om er meer dan 1000 jaar de scepter te zwaaien. In 938, als de Chinese Tang dynastie in verval is, slaagt Ngo Quyen erin om de Chinezen te verslaan. Vietnam, dat nu Dai Viet heet, is opnieuw een onafhankelijk koninkrijk. Eeuwenlang volgen de verschillende dynastieën elkaar op, af en toe geplaagd door burgeroorlogen en invasies van buiten. Veldheer Trang Hang slaagt er in de tweede helft van de 13e eeuw in om de tot dan toe als onoverwinnelijk beschouwde Mongolen te verslaan. In 1407 veroveren de Chinezen opnieuw Vietnam, maar nu duurt hun bezetting niet lang. De grote held van Vietnam, keizer Le Loi, verslaat ze in 1428. Le Loi heeft daarbij hulp uit onverwachte hoek gehad, maar daarover straks meer. Hierna begon het tijdperk van de Late Le dynastie, maar de feitelijke macht was in handen van twee clans: de Nguyen in het zuiden en de Trinh in het noorden.

In 1771 brak de Tay Son-opstand uit. Vietnamezen kwamen op voor gelijke rechten, rechtvaardigheid en vrijheid. Tegen 1786 hadden de rebellen zowel de Trinh- als de Nguyen-heersers afgezet. Nguyen Anh was één van de weinige Nguyen die de opstand hadden overleefd. Hij wou de macht heroveren en klopte daarvoor aan bij de Fransen, die in ruil voor territoriale- en handelsprivileges, hulp aanboden. Hij slaagde in zijn opzet, maar vergat de Fransen op gepaste wijze te bedanken. Bovendien zat hij de Franse missionarissen flink in de weg. Al met al voor de Fransen een goede reden om het land binnen te vallen en korte tijd later in 1883 had Frankrijk het hele land in zijn greep.

In de loop van de jaren namen de antikoloniale gevoelens toe. Ho Chi Minh manifesteerde zich al snel als leider van het verzet. Ho leefde in ballingschap maar slaagde er in om alle antikoloniale groeperingen op één – communistische – lijn te krijgen. In de Tweede Wereldoorlog brengen de Japanners het Franse bewind ten val en direct na de capitulatie van Japan op 14 augustus 1945 roept Ho Chi Minh op tot een nationale opstand, die later bekend zou worden onder de naam ‘augustusrevolutie‘. Ho Chi Minh slaagt in zijn opzet en verklaart op 2 september 1945 de onafhankelijkheid van de Democratische Republiek Vietnam. Uiteraard zijn de Fransen het daar niet helemaal mee eens. Met het bombardement op de haven van Haiphong in 1946, begint de eerste oorlog om Indochina. Nadat eerst China en later de Sovjet Unie Vietnam erkennen, steunt de Sovjet Unie zijn communistische broeders met de levering van enorme hoeveelheden wapentuig aan het noorden. De VS, bang geworden voor een domino-effect met een geheel communistisch Indochina, betalen niet alleen het grootste deel van de Franse wapentuig, maar spelen een steeds grotere rol in de politieke beslissingen. Nadat een laatste groot onneembaar geacht bastion van de Fransen wordt verslagen, geven de Fransen hun strijd op.

Tijdens de Conferentie van Genève in 1954 wordt het land in tweeën gedeeld: het noorden onder leiding van Ho Chi Minh en het zuiden onder leiding van Ngo Dinh Diem. Maar daarmee werd het niet rustig in het land. Het regime van Diem verliest door nepotisme, corruptie, vervolging van communisten en boeddhisten en gedwongen verhuizingen van landarbeiders al snel de steun van het volk. Het communistische bevrijdingsfront in het zuiden (de Vietcong), met steeds meer leden van de Noord-Vietnamese communisten in zijn gelederen, krijgt steeds meer steun onder de bevolking. In 1964 grijpt de VS na een uitgelokt incident in en bombardeert een marinebasis en brandstofdepots. Het begin van de tweede oorlog om Indochina. De inmenging in Vietnam bleek al snel een pijnlijk verkeerde inschatting, want de Amerikanen kregen nooit echt greep op het conflict. Maar het zou nog tot 1973 duren totdat de VS al haar troepen terugtrok uit Vietnam. De Vietnamoorlog is ongetwijfeld de donkerste passage uit de geschiedenis van Vietnam. Aan Amerikaanse kant vielen er 58.000 slachtoffers tijdens de oorlog en – opvallend – minstens nog eens zoveel Vietnamveteranen pleegden in de jaren na de oorlog zelfmoord. De Noord-Vietnamezen verloren 1 miljoen soldaten en 2 miljoen burgers, de Zuid-Vietnamezen verloren 250.000 soldaten en 2 miljoen burgers.

Na het vertrek van de Amerikanen konden de Zuid-Vietnamezen niet lang meer stand houden en in 1976 nemen de communistische volgelingen van Ho Chi Minh – die in 1969 al was overleden – het totale land in handen. De twee Vietnams worden weer één onder de naam Socialistische Republiek Vietnam. Maar het gaat slecht met het land, de economie komt niet op gang en iedereen die ook maar een beetje pro-Amerikaans denkt, wordt opgesloten in heropvoedingskampen. Bijna een miljoen mensen ontvluchten het land. In de jaren 80 redt het land het uitsluitend dankzij Sovjethulp. Pas in 1986, als ook de steun vanuit de uiteenvallende Sovjet Unie afneemt, ziet de regering zich genoodzaakt tot ingrijpende hervormingen, de zogenaamde 'doi moi' (vernieuwing). Hoofdpunten zijn invoering van de principes van de vrije markt economie en normalisering van de betrekkingen met China en de VS. De resultaten laten niet lang op zich wachten en algauw laat het land een jaarlijkse groei van 10% zien. In 1994 heffen de Amerikanen hun handelsembargo op en in 2007 treedt Vietnam zelfs toe tot de Wereldhandelsorganisatie.