[17-3-2014]

Foto: de kerk van de zwarte heilige in San Lorenzo Zinacantán.

Vandaag maken we met gids Alfonso en een half Spaanstalige, half Engelstalige groep een uitstapje naar twee bergdorpjes in de buurt waar de Maya's – naast mobiele telefoons en satelliet tv – nog een groot deel van hun traditionele bestaan in ere houden. We gaan eerst naar San Lorenzo Zinacantán dat beroemd is om zijn geweven stoffen en zijn bloemenkwekerijen.
We bezoeken twee kerken in Zinacantán. In de kerken is het uiterst streng verboden – ze dreigen zelfs met gevangenisstraf – om foto's te nemen. Kinderen willen wel graag op de foto, maar willen daar vervolgens 10 pesos voor. De kerk is duidelijk heel anders. Er staan wel gewoon banken in, maar de heiligen hebben elk een tafeltje voor hun kaarsen. De kerk staat helemaal vol bloemen.
Naast de San Lorenzo kerk staat nog een nieuwere kerk ter ere van een zwarte heilige. Die kerk is gebouwd omdat de oude kerk bij een aardbeving ingestort is. De heiligenbeelden die nu in de kerk staan, zijn tijdens de bouw van de kerk voor straf op hun kop gezet, omdat ze niet goed voor de oude kerk gezorgd hadden. Zo is er in Mexico ook een klok die nadat hij op iemand gevallen was, jarenlang voor straf niet heeft mogen luiden. Pas nadat de paus een dag van vergeving en verzoening had afgekondigd, werd de klok vergeven en mocht hij weer luiden.

[17-3-2014]

Foto: de huiskamer in het weef- en naaiatelier in San Lorenzo Zinacantán.

Na de twee kerken bekijken we nog even de vleermuis – Zinacantán betekent plaats van de vleermuizen – voor het stadhuis en gaan dan naar een privé huis waar ze weven en uiteraard de geweven stoffen verkopen. Je krijgt er ook een ontbijt aangeboden van vers gebakken tortilla's met kaas, bonen en nog wat andere dingen. Ze hebben best mooie spullen en ik koop een geborduurde bloes.

[17-3-2014]

Foto: de poort van de beroemde kerk van San Juan Chamula.

Het meest bijzondere in San Juan Chamula is de kerk. Het is een katholieke kerk waarin het katholicisme en het originele Maya geloof in een unieke mix verweven zijn. Ook hier is het ten strengste verboden om foto's te nemen. In de kerk staan geen banken en de vloer is bedekt met dennennaalden. Langs de muren staan de gebruikelijke heiligenbeelden elk met een tafel ervoor voor de offergaven. In de kerk zitten groepjes mensen geknield op de grond. Voor ze staan kaarsen in een zorgvuldig gerangschikt patroon. Daarnaast staan er offergaven in de vorm van frisdrank en sterke drank en bij een enkeling eieren. Alle groepen zitten zacht prevelend te bidden. Dit zijn de gelovigen die om een gunst bidden of voor een gunst bedanken.
Veel heiligen hebben spiegeltjes om het boze oog af te wenden. Door de spiegel kan het kwaad niet naar binnen. Daarnaast heeft elke heilige zijn eigen verzorger die dagelijks zorgt voor bloemen, eten, kaarsen en gebed. Rondom de feestdag van de heilige moet de verzorger een feest organiseren met een processie, vuurwerk, eten en drank voor het dorp en ga zo maar door. Verzorger is een ere-baan die je zeker naar de lokale normen, heel veel geld kost, omdat je de offergaven en de feesten grotendeels uit eigen zak moet betalen. Elk jaar krijgt de heilige een nieuwe verzorger. Ondanks de kosten zijn er voor de meeste heiligen wachtlijsten en voor belangrijke heiligen moet je een hoge status hebben en voldoende lagere heiligen verzorgd hebben. Overigens geloven ze niet dat de heiligen de aangeboden etenswaar en drank nuttigen. Het wordt de heiligen aangeboden en daarna eten ze het zelf op.
De verzorger heeft een belangrijke taak. Als de heilige goed verzorgd en tevreden is, zorgt hij goed voor het dorp en zijn bewoners.  De kerk heeft ook een functie als hospitaal. Er zijn vijf soorten genezers, elk met hun eigen specialiteit. Allereerst is er de kruidendokter die alles weet over geneeskrachtige planten en de kwalen die ze genezen. Nummer twee is de bottendokter die gebroken botten kan zetten. Nummer drie is de vroedvrouw. De natuurbidder is gespecialiseerd in het bidden tot de bergen en de natuur om op die manier voor een goede oogst te zorgen. De laatste en meest fascinerende is de polsvoeler. Door de pols en daarmee de bloedstroom die zowel naar hart als hoofd gaat te voelen, kan hij constateren wat er mis is met de zieke. Verder kan hij het boze oog afwenden of verhelpen. Bij een zieke is (een deel van) de ziel verdwaald en de polsvoeler is in staat om die terug te vinden. Na raadpleging schrijft hij precies voor welke kleuren kaarsen in welke opstelling neergezet moeten worden, welke offergaven nodig zijn en welke gebeden gezegd moeten worden. Soms kan een kwaal alleen genezen worden door die uit het lichaam te verwijderen. Dat gebeurt door de kwaal over te dragen op een ei of een kip. Heeft de polsvoeler de kwaal overgebracht op de kip of het ei, dan moet het ei weggegooid worden, de kip wordt de nek omgedraaid. De kip mag je niet meer eten, maar je mag hem wel weggeven aan iemand waar je een hekel aan hebt.