Over Sri Lanka

Sri Lanka, officieel de Democratische Socialistische Republiek Sri Lanka en voorheen Ceylon, is een eilandstaat in de Indische Oceaan, telt ruim 22 miljoen inwoners en is ongeveer anderhalf keer zo groot als Nederland. Het klimaat is tropisch en warm dankzij het matigende effect van oceaanwinden. In de centrale hooglanden is de temperatuur lager met zelfs enkele dagen vorst in de winter. Sri Lanka heeft zowel een zuidwest moesson die tussen mei en september regen brengt, als een noordoost moesson tussen oktober en januari in het noorden en de oostelijke kustregio.

Laat ik de geschiedenis van Sri Lanka beginnen in 543 v.C. met de komst van Prins Vijaya die met 700 volgelingen naar het eiland voer en het Tambapanni rijk stichtte in wat nu Mannar is. Hij was daarmee de eerste in een rij van 189 monarchen die in de kronieken van Sri Lanka beschreven staan. De dynastie in Sri Lanka eindigde in 1815 toen Sri Lanka onderdeel van het Britse Rijk werd. Omdat het zelfs mij teveel wordt om 189 koningen te behandelen, sla ik er flink wat over. In 380 v.C. werd het Anuradhapura koninkrijk gesticht en Anuradhapura bleef bijna 1400 jaar de hoofdstad van het land. In 250 v.C. kwam het boeddhisme vanuit India naar Sri Lanka. Boeddhistische kloosters en scholen verrezen en een zaailing van de heilige Bodhi boom waaronder Boeddha zijn verlichting zou hebben bereikt, kwam naar Sri Lanka. Natuurlijk kende het land in die tijd ook diverse invasies, maar na verloop van tijd werden de belagers weer verdreven. Al in de 1e eeuw v. C. had het land als eerste Aziatische land een vrouwelijke leider. De Anaradhapura’s waren opmerkelijke bouwers en planners. Zo is Sigiriya (het fort in de lucht) gebouwd op een grote rots en omgeven door dijken en grachten met binnen de omheining paleizen, vijvers, tuinen en paviljoens. Verder bouwden ze waterreservoirs en aquaducten om zo de warme en droge tijd door te komen. Ook kende het rijk al in de 4e eeuw een ziekenhuis.

In 993 kwam er een einde aan het Anuradhapura koninkrijk met de invasie van de Chola keizers. De stad Anuradhapura werd geplunderd en verwoest en de hoofdstad werd verplaatst naar Polonnaruwa. Na een lange strijd lukte het Vijayabahu I om de Chola te verdrijven en het land te herenigen. Zo ontstond in 1056 het koninkrijk van Polonnaruwa dat tot 1236 zou bestaan. De opmerkelijkste heerser was Parakrmabahu die een kundig ingenieur was en het irrigatiesysteem met 1470 nieuwe reservoirs aanzienlijk uitbreidde en veel dammen en andere waterwerken herstelde. In 1215 kwam Kalinga Magha uit India met 100 schepen en 24.000 manschappen langs. Hij was er vooral op uit om alles te verwoesten en zijn doel was om zoveel mogelijk aan het land te onttrekken en alle tradities om zeep te helpen met als gevolg dat de bevolking naar het zuiden, westen en de bergen vluchtte. Uiteindelijk verloor ook hij de macht, maar het land herstelde nooit volledig van zijn invasie en het rijk viel uiteen in diverse koninkrijkjes. Drie eeuwen lang was Sri Lanka een staat met een caleidoscopische veranderende samenstelling van diverse koninkrijkjes.

De koloniale geschiedenis van Sri Lanka begint met de komst van de Portugezen in 1505. Ze bouwden een fort in Colombo en door de voortdurende Portugese aanvallen hield het koninkrijk Jaffna in 1619 op te bestaan. In 1638 kwamen de Nederlanders langs en koning Rajasinghe II tekende een akkoord met de VOC om van de Portugezen af te komen die de hele kuststrook beheersten. Nederland won de Nederlands-Portugese oorlog, waardoor Colombo in 1656 in Nederlandse handen kwam. De Nederlanders bleven in het gebied dat ze veroverd hadden en schonden daarmee de overeenkomst. Alleen het koninkrijk van Kandy overleefde als onafhankelijk koninkrijk. Tijdens de Napoleontische oorlogen vreesde Groot Brittannië dat het gezag over Sri Lanka in Franse handen zou komen en viel in 1796 het eiland binnen. In 1815 kwam het hele eiland – dat toen de naam Ceylon kreeg – inclusief Kandy onder Brits gezag . In de 19e eeuw werd koffie het belangrijkste product van Ceylon, later werd dat thee en kwam de rubber erbij.

De onafhankelijkheidsbeweging in Sri Lanka was een vreedzame politieke beweging die begin 20e eeuw vooral vanuit de geschoolde middenklasse opkwam. De onafhankelijkheid was vooral een gevolg van de militante vrijheidsstrijd in India. Op 4 februari 1948 kreeg Sri Lanka zijn onafhankelijkheid, waarbij het onderdeel bleef van de Britse Gemenebest. Pas in 1972 werd het land een republiek.

In de 50-er jaren ontstonden spanningen tussen de Singalese en Tamil bevolking, onder meer door inperking van de rechten van de Tamil minderheid. Nadat het land in 1972 tot republiek was uitgeroepen liepen de spanningen tussen de Singalesen en Tamils snel op door de achterstelling van de Tamil minderheid. Al snel leidde dit tot rassenrellen en 150.000 Tamils ontvluchtten het eiland. Tussen 1985 en 2006 hebben de Sri Lankaanse overheid en de LTTE (Liberation Tigers of Tamil Eelam, de Tamil Tijgers) vier rondes van vredesbesprekingen gehouden zonder succes. Pas in 2009 onder president Mahinda Rajapaksa werd de LTTE definitief verslagen en de controle over het hele land hersteld. Het 26 jaar durende conflict heeft tussen de 60.000 en 100.000 mensen het leven gekost. In 2016 is voor het eerst bij een officiële gelegenheid (Onafhankelijkheidsdag) ook de Tamil versie van het volkslied gezongen.

De tsunami van 2004 heeft in Sri Lanka meer dan 35.000 levens geëist. Sri Lanka is als een van de snel groeiende economieën uit de 26 jarige oorlog gekomen. In de 19e en 20e eeuw was Sri Lanka een plantage economie, beroemd om zijn kaneel, rubber en Ceylon thee. Tussen 1948 en 1977 heeft het socialisme de economische politiek sterk beïnvloed. Koloniale plantages werden ontmanteld, industrieën genationaliseerd en er kwam een verzorgingsstaat. In 1977 werd de vrije-markt economie geïntroduceerd met daarbij privatisering, deregulatie en het stimuleren van private ondernemingen. Alhoewel de export van landbouwproducten belangrijk bleef nam door de industrialisatie het belang van voedselverwerking, textiel, telecommunicatie en financiële dienstverlening toe. Toerisme, thee-export, kleding, rijst en andere landbouwproducten zijn nu de belangrijkste economische sectoren. Ook werken in het buitenland – vooral in het Midden-Oosten - draagt bij aan de buitenlandse inkomsten. Sinds 2005 is het inkomen per hoofd van de bevolking verdubbeld, terwijl de armoede en de werkeloosheid gedaald zijn. 90-95% van de huishoudens heeft elektriciteit, terwijl bijna 90% toegang heeft tot veilig drinkwater.

Ondanks zijn geringe omvang, heeft Sri Lanka de hoogste biodiversiteitsdichtheid van Azië. Een opmerkelijk hoog percentage van de flora (27% van de 3.210 bloemplanten) en fauna (22% van de zoogdieren) is endemisch (alleen voorkomend op Sri Lanka). Sri Lanka heeft veel wildparken en veel vogels en vogelreservaten en is dus een erg aanlokkelijke bestemming voor ons.