[15-7-2010]

Vlakbij Perm, bij het dorpje Chusovoi, is het beroemde voormalige Gulagkamp, Perm 36. Vlakbij betekent in Rusland trouwens op 125 km afstand van Perm. Bij het kamp worden we opgewacht door een gids. Het is een jonge jongen die heel verlegen is. Zijn Engelse zinnen zijn keurig en zijn informatie is prima, maar zijn Engelse uitspraak is af en toe nauwelijks te verstaan.
We krijgen eerst buiten een rondleiding, daarna gaan we de barakken in. Het kamp heeft bestaan van 1946 tot 1987. In de eerste fase zaten er gevangen die veroordeeld waren voor diverse soorten misdrijven, zoals diefstal van aardappels op het veld na het rooien e.d. In de tweede fase zaten er officials die beschuldigd waren van corruptie en het aannemen van steekpenningen. Vanaf 1971 is het kamp gebruikt voor dissidenten. Af en toe werd er een echte zware crimineel tussen de dissidenten gezet. De dissidenten bestonden uit geleerden, wetenschappers, schrijvers, maar ook gewone mensen die per ongeluk de vis in een krant met het portret van Stalin hadden verpakt.
Tijdens de laatste periode stond er om het kamp een hek dat opgebouwd was uit vijf lagen. De binnenste laag was een hek bestaande uit prikkeldraad. In de grond waren sensoren aangebracht die reageerden op trillingen in de grond. Als iemand probeerde een gat te graven, werd dat onmiddellijk gesignaleerd. Het tweede hek bestond uit prikkeldraad voorzien van stroom. Tussen het tweede en derde hek liepen waakhonden rond. Om het derde hek zat een soort net van prikkeldraad waar je volledig in vastliep zodat je er niet meer op eigen kracht uit kon komen. Het vierde hek was een gewoon hek van prikkeldraad. Tussen het vierde en het vijfde hek was de grond volledig kaal, zodat de wachten konden controleren of er voetstappen stonden. Het laatste hek was een hoog houten hek, zodat de buitenwereld geen idee had wat zich binnen afspeelde. In de eerste tijd werkten de gevangen overdag buiten het kamp, de dissidenten waren daar te staatsgevaarlijk voor, zodat een deel van het kamp werd ingericht als werkplaats voor de vervaardiging van elektriciteitsdraad.

In vier barakken waren elk 250 man gehuisvest. De slaapzalen zijn grote ruimtes waar nu (vanuit een ander kamp) kale houten britsen staan, maar waar destijds ijzeren ledikanten in twee lagen boven elkaar stonden. Sinds de tijd van de corrupte officieren hadden de bedden matrassen en een deken. De toiletten waren buiten: tien voor in totaal 1000 man. De 'gewone barakken' hadden ramen zonder tralies, de barak waar mensen met streng regime zaten niet. Daar zaten in een kleine cel vier mannen met niet meer dan een houten brits en een gat in de vloer als toilet. 's Morgens en 's avonds hadden ze water uit een kraantje als de bewaker het kraantje tenminste open zette. Er waren cellen voor kort verblijf (twee weken) waar je geen matras, deken en fatsoenlijke kleren kreeg. Er was wel verwarming via buizen, maar de temperatuur kwam 's winters niet boven de acht graden. In de cellen voor lang verblijf (tot 6 maanden) kreeg je wel een matras en een dekentje en moest je overdag werken. Je kreeg te weinig eten om van te leven en te veel om van dood te gaan. Natuurlijk heb je de verhalen over dergelijke strafkampen wel gelezen, maar als je hier staat en alles met eigen ogen ziet, zie je echt hoe verschrikkelijk en uitzichtloos het leven hier geweest moet zijn.

Waar je ook van schrikt zijn de kaarten waarop alle Russische kampen aangegeven staan. Het is onvoorstelbaar hoeveel kampen er geweest zijn en hoeveel mensen (40 miljoen) er naar die kampen zijn gedeporteerd, terwijl ze niets misdaan hadden. Samen met het kamp in Magadan is dit het enige nog bestaande kamp(museum) in Rusland. Alle andere kampen zijn vernietigd. Dit museum moet voor altijd bewaard blijven om mensen met eigen ogen te kunnen laten zien tot wat voor misdaden zijn eigen soort in staat is.